Ağızdaki aftların nedenleri ve tedavi yöntemleri, daha sağlıklı bir ağız ve diş yapısına sahip olmak isteyen kişileri doğrudan ilgilendirir. Tıbbi dilde aftöz ülser olarak adlandırılan aft, yuvarlak biçimde, sarı veya beyaz renklerde otaya çıkan bir yapıdır. Aftın ortaya çıkmasında hormon değişikliklerinden aşırı strese, vitamin eksikliğinden bazı metabolizma hastalıklarına kadar pek çok sebep vardır. Bu yazımızda ağızdaki aft tedavisi hakkında bilinmesi gereken tüm detaylı bilgileri bulabilirsiniz.
Ağızdaki Aft Nedir?
Ağızda oluşan aft, çeşitli sebeplerle dil, damak, dudak ve yanakların iç kısmında görülen genellikle beyaz renkli kabarcıktır. Kenarları sarı veya kırmızı renkte, ortası beyaz küçük lezyonlara aft adı verilir. Ağızda çıkan aft bulaşıcı değildir ve halk arasında ağız yarası adıyla bilinir. Aftın neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmese de bazı unsurlar hassas dokularda aft oluşmasına neden olabilir.
Ağız içinde oluştuğu için aftlar, kişinin yemek yemesine, konuşmasına veya sıvı tüketmesine engel olabilir. Bazı vakalarda aft yüzünden yutkunma güçlüğü gibi sorunlar görülebilir. Aft genellikle 5-10 gün içinde kendiliğinden geçse de çok şiddetli bir ağrı yarattığı zaman vakit kaybetmeden uzman diş hekimine muayene olunması gerekir. Aftlar, boyut ve iyileşme süresine göre üç farklı grupta tanımlanır.
Aft Neden Oluşur?
Aft oluşum nedenleri kişiden kişiye göre farklılık gösterebilir. Genel olarak aftın neden ortaya çıktığına dair kesin bir bilgi yoktur. Fakat farklı uygulamalar ve ağız içi deformasyonlar aft oluşumuna sebebiyet verebilir. En sık görülen aft türü, çapı 1 cm’den küçük olan minör afttır. Kısa sürede iyileşen minör aftın aksine çapı 1 cm’den büyük majör aft ve herpetiform aft gibi türler de vardır. Kişinin ağızdaki aft tedavisi öncesinde aft oluşum nedenleri tespit edilmelidir:
- Folik asit, B12, demir ve çinko gibi vitamin ile mineral eksikliği
- Çiğneme sırasında yanağı ısırmak
- Ağza darbe almak ve deformasyon
- Ergenlik, regl ve hamilelik dönemlerindeki hormon değişiklikleri
- Aşırı stres ve kaygı
- Sert ve çok sıcak yiyecek tüketimi
- Genetik faktörler
- Gluten, süt, kuruyemiş, meyve ve baharatlı yiyeceklere karşı gıda hassasiyeti
- Asitli içecekler
- Diş teli kullanımından kaynaklı deformasyon
- Uçuk virüsü
- Diş kırığı
- Ağza tam oturmayan takma dişin müdahalesi
- Bazı romatizma kaynaklı ve deri hastalıkları
- Ağız kanseri
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Aşırı sigara tüketimi
- Behçet ve çölyak hastalıkları
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması
Aft Oluşumu Nasıl Engellenir?
Aft oluşumunu önlemek için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Ağız içinde yara benzeri aft oluşmaması için şu konularda dikkatli olunmalıdır:
- Sert, kabuklu ve ağız içini tahriş edebilecek yiyeceklerden kaçınmak
- Ağız hijyeni ve bakımına özen göstermek
- Sigara içmemek
- Dengeli ve sağlıklı beslenmek
- Ağza tam oturmayan takma diş kullanmamak
- Diş ipi kullanmak
- Diş doktoruna düzenli muayene olmak
Aft Nasıl Geçer?
Aft tedavisi için genellikle herhangi bir özel uygulama yapmaya gerek yoktur. Minör aft oluşumu, ortalama 7-10 gün içinde kendiliğinden geçer. Aftın sebep olduğu rahatsızlıktan kısa sürede kurtulmak için şu tedavi yöntemleri uygulanabilir:
- Vitamin ve mineral takviyesi almak
- Yemeklerden önce aft üzerine ağız için kullanılan anestezik krem sürmek
- Tuzlu ve karbonatlı su ile gargara yapmak
- Stresten uzak durmak
- Tahriş edici, sıcak, baharatlı ve asitli gıdalardan uzak durmak
- Diş teli varsa diş mumu kullanmak
Tüm bunlarla birlikte uzman diş hekiminin kontrolünde antibiyotik kullanmak ağızdaki aft tedavisi için faydalı yöntemler arasında yer almaktadır.